In navolging van het Spaanse Parlement keurde de Spaanse Senaat op 21 september 2022 een wetsvoorstel goed dat de Mar Menor rechtspersoonlijkheid geeft. Het is de eerste maal dat in Europa de rechten van de natuur erkend worden.
Sinds de jaren ’70 wordt nagedacht over rechten van de natuur. Baanbrekend was de publicatie van “Should trees have standing” van Christopher Stone.
Het streven naar rechten van de natuur betekent dat de natuur rechtspersoonlijkheid krijgt, net zoals natuurlijke personen, bedrijven en regeringen dit hebben. Rechtspersoonlijkheid voor de natuur betekent concreet dat:
- een juridische en/of administratieve actie gevoerd kan worden in naam van de natuur;
- bij het vaststellen van een juridische aansprakelijkheid wordt rechtstreekse ecologische schade vergoed; en
- natuur is begunstigde is van het rechtsherstel.
Op 21 september 2022 kreeg de Mar Menor, een lagune gelegen te Murcia, rechtspersoonlijkheid. De Spaanse Senaat nam, in navolging van het Spaans Parlement, het “Proposición de ley para el reconocimiento de personalidad jurídica a la laguna del Mar Menor y su cuenca” aan. Aan de habitats en ecosystemen worden een aantal rechten toegekend: (i) het recht te bestaan en op natuurlijke wijze te evolueren, (ii) het recht op bescherming, (iii) het recht op behoud en (iv) het recht op herstel.
De habitats en ecosystemen worden vertegenwoordigd en beheerd door drie organen: het comité van vertegenwoordigers, het opvolgingscomité en het wetenschappelijk comité. De drie organen vormen samen de voogdij over de habitats en ecosystemen.
Elke handeling die de rechten van de habitats en ecosystemen schendt door een publieke overheid, rechtspersoon of natuurlijk persoon leidt tot een burger-, straf- of administratiefrechtelijke aansprakelijkheid en wordt vervolgd en gesanctioneerd op basis van het bestaand recht.
Elke regelgeving of handeling door de overheid die de bepalingen met betrekking tot de juridische persoonlijkheid schendt wordt voor ongeschreven gehouden.
Elk natuurlijk of rechtspersoon kan een zaak voor de rechtbank brengen om de rechten van de habitat of het ecosysteem te verdedigen. De zaak wordt gevoerd in naam van habitat of ecosysteem. Een belang hoeft niet bewezen te worden. De zaak wordt voor de rechtbank gebracht in naam van de habitat of het ecosysteem. Indien de vordering geheel of gedeeltelijk toegewezen worden alle kosten (o.a. honorarium advocaat, kosten expertise,…) terugbetaald aan de eisende partij. De ecologische schade wordt in geld of natura vergoed aan de habitat of het ecosysteem.
De overheid heeft op de verschillende beleidsniveaus hebben een aantal verplichtingen ten aanzien van de habitats en ecosystemen: o.a. beleid en acties te ontwikkelen om te vermijden dat menselijke activiteiten de habitats en ecosystemen aantasten, sensibiliseringsacties voeren, studies uitvoeren over de toestand van habitats en ecosystemen, de activiteiten beperken of verbieden die de habitats of ecosystemen aantasten, de introductie van stoffen of organismen beperken die het biologisch patrimonium van de habitat of het ecosysteem kunnen aantasten.
Lees ook: Greenwashing – procedure tegen VLAM en ingebrekestelling Decathlon en H&M