Milieu- en natuurorganisaties slepen de Vlaamse regering voor de rechter vanwege het pesticidenbeleid. Niet alleen de natuur moet volgens hen beter afgeschermd worden, ook scholen en rusthuizen.
Vijf organisaties (Natuurpunt, WWF, Velt, Bond Beter Leefmilieu en Dryade) dagvaarden de Vlaamse regering vanwege het pesticidengebruik in Vlaanderen. Ze vinden dat het beleid te weinig gereguleerd is en zelfs in strijd is met de Europese richtlijnen. Ze hadden de regering eind oktober in gebreke gesteld. Daar kwam geen afdoend antwoord op, waarop de organisaties nu naar de rechtbank stappen.
De vijf organisaties voelen zich gesterkt in hun juridische strijd door rechterlijke uitspraken in Nederland en Frankrijk. In Frankrijk sprak de Raad van State zich drie keer over de kwestie uit. ‘De Raad verplichtte de Franse overheid om de Europese pesticidenrichtlijn uit te voeren’, zegt Dries Verhaeghe van de vzw Dryade. ‘Die richtlijn is bij ons nooit fatsoenlijk in beleid omgezet.’
Door deze rechterlijke uitspraak wordt de procedure voor de milieubeweging volgens waarnemers ‘de gemakkelijkste zaak om te winnen’.
De vijf organisaties eisen in de dagvaarding dat er eerst een beoordeling komt van de effecten van het pesticidengebruik op natuur die beschermd is door de Europese habitatrichtlijn. Europa eist al sinds 2004 zo’n beoordeling, maar in Vlaanderen is die er nooit gekomen.
Bovendien vragen de milieuorganisaties dat het gebruik van pesticiden in waterwinningsgebieden en in Europees beschermde natuur teruggeschroefd of verboden wordt. Die verplichting bestaat al sinds 2011.
Rond natuur, waterlopen en kwetsbare zones zoals scholen en rusthuizen zouden er bufferstroken moeten komen. Vandaag zijn die maar één tot tien meter breed. De vijf organisaties vinden dat dit 500 meter mag worden.
De zaak begint op 6 februari voor de rechtbank van Brussel. Als de Vlaamse regering ongelijk krijgt, moet ze de regelgeving aanpassen, anders volgen er dwangsommen.
Het kabinet van de bevoegde Vlaamse minister van Omgeving, Zuhal Demir (N-VA), zegt de dagvaarding nog te bestuderen. Woordvoerster Katrien Smet wijst erop dat Demir het gebruik van pesticiden wil halveren tegen 2030 – dezelfde doelstelling die in de Europese Green Deal staat.
Minder insecten
Ook het kabinet van de Vlaamse minister van Landbouw, Jo Brouns (CD&V), zag de dagvaarding binnenlopen. ‘We stellen vast dat de milieubeweging opnieuw voor de juridische confrontatie kiest’, reageert Brouns. ‘Dit dreigt het zoveelste zwaard van Damocles te worden dat de landbouwsector boven het hoofd hangt. Dat terwijl de regels steeds strenger zijn geworden en de boeren meer en meer inzetten op duurzame alternatieven.’
Om de natuurschade aan te tonen, verwijzen de vijf organisaties naar de achteruitgang van de insectenpopulaties. Er duiken ook sporen van pesticiden op in het bloed van mensen. Dat stelde de onderzoeksinstelling Vito vorig jaar vast bij 212 kinderen uit Dessel, Mol en Retie. Bij hen werden hoge waarden aangetroffen. ‘Een strenger pesticidenbeleid is geen optie maar een must’, liet Vito toen weten.
België staat op de vierde plaats van de Europese landen met het hoogste pesticidengebruik per hectare akkerland.