- De wijzigingen labellen nieuwe vliegtuigen en schepen aangedreven met fossiele brandstoffen als “duurzaam” als ze voldoen aan zwakke efficiëntiecriteria (d.w.z. ze produceren iets minder CO2).
- De NGO’s stellen dat deze criteria in strijd zijn met de vereisten van de Taxonomieverordening, omdat ze niet gebaseerd zijn op sluitende wetenschap, geen ondersteuning bieden aan een 1,5°C-pad en de ontwikkeling van koolstofarme alternatieven in deze sectoren belemmeren.
- De NGO’s hebben de Europese Commissie in januari 2024 formeel verzocht om de criteria te herzien, maar de Commissie heeft dit geweigerd. De NGO’s stappen nu naar het Europees Hof van Justitie.
Een coalitie van NGO’s, gesteund door 35.000 bezorgde burgers, klaagt de Europese Commissie aan wegens de beslissing om vervuilende vliegtuigen en schepen aangedreven met fossiele brandstoffen op te nemen in de Europese wetgeving voor duurzame financiering, de EU-taxonomie. De coalitie bestaat uit Dryade, Fossielvrij NL en Protect Our Winters Austria, met ondersteuning van juridische experts Opportunity Green en CLAW.
De EU-taxonomie moet dienen als de ‘gouden standaard’ voor het informeren over ethische en duurzame investeringen. Het doel is om een geverifieerde lijst van ‘groene’ investeringen te bieden aan bedrijven, investeerders en beleidsmakers, met het oog op het sturen van grote hoeveelheden particuliere financiering naar activiteiten die zorgen voor een eerlijke, groene transitie.
Eind 2023 voegde de Europese Commissie lucht- en scheepvaartcriteria toe aan de EU-taxonomie, wat schepen en vliegtuigen die volledig door fossiele brandstoffen aangedreven worden in aanmerking laat komen voor groene financiering als ze voldoen aan bepaalde ondermaatse ‘efficiëntie’-criteria. In januari 2024 vochten vijf NGO’s deze beslissing aan, waarbij ze de Europese Commissie verzochten de criteria te herzien; deze vraag tot herziening werd in juni 2024 door de Commissie afgewezen. Nu dienen de NGO’s een zaak in bij het Europees Hof van Justitie om de Commissie te dwingen de criteria te herzien.
Op dit moment zouden onder de scheepvaartcriteria enorme cruiseschepen die op LNG varen als ‘groen’ worden aangemerkt. Deze schepen produceren echter niet alleen CO2, maar lekken ook grote hoeveelheden methaan in de atmosfeer, een broeikasgas dat op korte termijn 80 keer krachtiger is dan CO2 (IPCC, pagina 87).
De luchtvaartcriteria zijn zo zwak dat 100% van de orderportefeuilles van Ryanair, easyJet en Wizz Air, en 90% van de aankomende leveringen van Airbus, als ‘groen’ zouden kunnen worden aangemerkt, volgens analyse van Transport & Environment. Deze marginale verbeteringen in CO2-efficiëntie zijn niet verenigbaar met een 1,5°C-pad en houden geen rekening met de niet-CO2-effecten van vluchten. De Commissie heeft ook geen rekening gehouden met koolstofarme alternatieven voor vliegen, zoals hogesnelheidstreinen.
De EU-taxonomieverordening vereist sluitend wetenschappelijk bewijs om aan te tonen dat duurzame activiteiten consistent zijn met een 1,5°C-pad. Terwijl de nieuwste wetenschappelijke studies waarschuwen voor snel stijgende methaanemissies en het opmaken van het koolstofbudget van de luchtvaart al in 2032, stimuleert de Commissie actief investeringen in schepen en vliegtuigen die deze wetenschap negeren. Gezien de verwachte levensduur van vliegtuigen en schepen tussen de 20 en 50 jaar, zullen dergelijke investeringen onze aarde, zee en lucht nog decennialang vervuilen en het bijna onmogelijk maken om een geloofwaardig 1,5°C-pad te volgen om deze sectoren koolstofvrij te maken.
David Kay, juridisch directeur bij Opportunity Green, zegt:
“De taxonomie is bedoeld om miljarden euro’s aan particuliere financiering te mobiliseren. Maar de luchtvaart- en scheepvaartcriteria geven totaal het verkeerde signaal aan investeerders – ze leiden investeringen naar vliegtuigen en schepen die de klimaatvervuiling de komende decennia in stand zullen houden. Hoe kunnen investeerders vertrouwen hebben dat hun investeringen echt groen zijn? Wij zijn van mening dat de criteria onwettig zijn en dat de Europese Commissie ter verantwoording moet worden geroepen.”
Hiske Arts van de Nederlandse NGO Fossielvrij stelt:
“Terwijl rechters en toezichthouders eindelijk optreden tegen de meedogenloze greenwashing in de luchtvaart- en cruise-industrie, tilt de EU greenwashing naar een hoger niveau. Door extreem vervuilende vliegtuigen en cruiseschepen als groen te bestempelen en zo investeringen in een al groeiende fossiele industrie te stimuleren, heeft de EU ons vastgeketend aan een klimaatcatastrofe. Dit moet worden gestopt.”
Florian Graber van CLAW – Initiatief voor Klimaatrechtvaardigheid, meent:
“Als luchtvaart en scheepvaart verkeerd worden geclassificeerd als groen, kunnen we een gevaarlijk precedent scheppen dat de toekomst aanwakkert die we juist proberen te voorkomen. De taxonomie moet gebaseerd zijn op sluitende wetenschap en niet op een knip-en-plakwerk van de industrie. Daarom is deze rechtszaak cruciaal – het gaat erom dat onze investeringen in lijn zijn met onze klimaatdoelen en wat de wetenschap ons vertelt dat we moeten doen om die doelen te halen.”
Elias Van Marcke van Dryade zegt:
“De EU-taxonomie moet investeerders duidelijke, ondubbelzinnige aanbevelingen geven over groene investeringen. Door scheepvaart en luchtvaart op te nemen in de taxonomie op basis van deze gebrekkige criteria, slaat de Commissie de bal volledig mis. Deze criteria zijn aangepast aan de industrie, in plaats van investeringen te sturen naar groene activiteiten. Dit is onaanvaardbaar en ondermijnt de geloofwaardigheid van de taxonomie volledig.”
De NGO’s hebben hun zaak op 27 augustus 2024 ingediend. Ze worden vertegenwoordigd door Fred Logue van FP Logue Solicitors en Tim Johnston (counsel bij de Law Library in Ierland en Brick Court Chambers in Londen), met ondersteuning en input van Odette Chalaby (No5 Chambers), Esther Drabkin-Reiter (Francis Taylor Building) en Margherita Cornaglia (Doughty Street Chambers).