“Ohne Gerichte bleibt Umweltrecht gedrucktes Papier.”
Duitsland is bekend voor de productie van dieselwagens en de dieselbans in zijn steden. Een tegenstrijdige houding. De drijvende kracht achter deze dieselbans zijn “Deutsche Umwelthilfe” (afgekort DUH) en haar advocaat Remo Klinger van het advocatenbureau Geulen-Klinger te Berlijn. Via rechtszaken scherpen de DUH en Remo Klinger de tanden van de papieren tijger, het milieurecht.
Remo Klinger was gefrustreerd door het feit dat het milieurecht dode letter bleef. Omdat hij niet louter een passieve advocaat wenste te blijven, nam hij initiatief en presenteerde hij zijn ideeën om het milieurecht te activeren bij milieuorganisaties. Eerst contacteerde hij de “Bund für Umwelt und Naturschutz Deutschland” (afgekort BUND), de Duitse afdeling van Friends of the Earth. De BUND toonde geen interesse dus contacteerde hij de DUH. Deze organisatie is actief op het snijvlak van milieu- en consumentenbescherming.
Haar directeur, Jürgen Resch, geraakte overtuigd van het voorstel van Remo Klinger. Ze sloegen de handen in elkaar en lanceerden een reeks rechtszaken voor verschillende Duitse rechtbanken. Deze zaken resulteerden in dieselbans die van kracht zijn in verschillende Duitse steden. De DUH zorgt voor belang en hoedanigheid en Jürgen Resch verzorgt de perscontacten. Remo Klinger brengt de juridische kennis in en beheert de procedures voor de verschillende rechtbanken.
Het belang en de hoedanigheid voor de DUH is het resultaat van grensverleggende juridisch werk door Remo Klinger. Enkel burgers met een persoonlijk belang konden luchtkwaliteitsnormen afdwingen. De klager diende te wonen in een zwaar vervuilde straat, kon niet verhuizen tijdens de rechtszaak en had voldoende financiële middelen nodig om de rechtszaak te voeren. Deze situatie was typisch voor milieurecht. De wetgeving was van kracht maar werd niet afgedwongen.
Tot de Slowaakse bruine beer ter hulp schoot. In een arrest van het Europese Hof van Justitie stoote Remo Klinger op het recht op juridische actie door een organisatie. Het arrest liet toe dat een Slowaakse milieuorganisatie een zaak voor de rechtbank bracht om de Ursus arctos te beschermen. Dit arrest opende de deur voor rechtszaken door de DUH met betrekking tot milieurecht.
De DUH spant regelmatig rechtszaken aan tegen overheidsinstellingen en overheden die een inbreuk plegen op het milieurecht. Een bijzondere koppige tegenstander is de deelstaat Beieren. In Munchen was en is de luchtkwaliteit bijzonder slecht. Jürgen Resch en Remo Klinger verzochten de stad een plan op te maken om de luchtkwaliteit te verbeteren voor verschillende rechtbanken. In laatste aanleg legde de Beierse Raad van State een aantal maatregelen op, waaronder een dieselban.
De Beierse deelstaatregering weigerde dit arrest gedurende 5 jaar uit te voeren. De dwangsom ten belope van duizenden euro’s wordt wordt betaald door het Beierse Ministerie voor Milieuzaken aan het Beierse Ministerie van Financiën. Een broekzak vestzak operatie. In november 2018 verzochten de Beierse rechters aan de voorzitter van het Europese Hof van Justitie om de Beierse minister-president en milieuminister een gevangenisstraf van 6 maanden op te leggen. Een waarlijk grensverleggende actie in Europa…
De juridische gevechten die Remo Klinger aangaat klinken als David tegen Goliath. Het advocatenkantoor Geulen-Klinger telt 5 advocaten. Zijn tegenstanders worden vertegenwoordigd door kantoren die 10 tot 50 keer meer advocaten tellen. Desalniettemin heeft Remo Klinger een indrukwekkende track record. Ongeveer 95% van rechtszaken resulteerden in een positieve uitspraak voor zijn client. Hoe is dit mogelijk?
Remo Klinger is bijzonder kieskeurig als zijn juridische bijstand gevraagd wordt. Wanneer een zaak voorgesteld wordt, onderzoekt hij de juridische gegrondheid en selecteert hij de rechtszaken met de meeste kansen op succes. Het strenge selectieproces is essentieel om missers te vermijden. Rechtszaken voeren is een werk van lange adem. Het duurt jaren voor een zaak in laatste aanleg beslist wordt. “Ik haat te verliezen in de rechtbank” zegt Remo Klinger.
Verder verwijst hij naar de sterkte van zijn argumenten. Een sterk argument dat naar voor gebracht wordt door een advocatenkantoor dat slechts 5 man telt, haalt het gemakkelijk van een wankel argument verdedigd door een groot advocatenkantoor.
De milieuonderwerpen die Remo Klinger behandeld evolueerden over de jaren. Hij startte met het zogenaamde “Dosenpfand”. In 2003 voerde Duitsland een zogenaamd waarborgsysteem voor wegwerpflessen. Later ging hij verder naar propere lucht. Het startpunt was de publicatie door de Wereldgezondheidsorganisatie van de “Luchtkwaliteitsrichtlijnen voor Europa” in 1987. Later ging hij door naar fijn stof en koolstofdioxide.
De rechtszaken over koolstofdioxide leidden tot de dieselbans in een aantal steden. Toch beschouwt Remo Klingen zichzelf niet als een autohater en plant hij niet de Duitse dieselindustrie te ondermijnen. Hij pleit voor propere lucht. Deze doelstelling kan ook met dieselauto’s bereikt worden. Indien autobouwers beginnen de EURO6d technologie te gebruiken kan de dieselban opgeheven worden. Maar deze nieuwe technologie kost geld en autobouwers waren nog niet beried ze in te voeren.
De dieselbans zijn louter een laatste redmiddel indien alle andere maatregelen voor propere lucht faalden.
Remo Klinger wordt vaak afgeschilderd als een specialist milieurecht die milieuorganisaties vertegenwoordigd. Zijn juridische gereedschapskoffer is echter gevarieerder. Hij baseert zijn argumentatie op bouw-, administratief en grondwettelijk recht. De milieuorganisaties die hij vertegenwoordigd maken slechts 40% van zijn cliënteel uit. Zijn andere klanten zijn voornamelijk overheidsinstellingen en verder private personen en bedrijven.